ولادت :

شب ولادت امام محمد باقر (ع) بود.شب جمعه سوم  صفر ۱۲۶۴ هجری قمری برابر ۱۸ اسفند ۱۲۶۶ هجری شمسی. فرزندی از نسل امام موسی کاظم (ع) در نجف اشرف متولد شد که پدرش سید عبدالله او را ((سید عبدالحسین )) نام نهاد.

سید عبدالحسین با راهنمایی پدر قدم در راه تحصیل نهاد و به علوم دینی روی آورد تا جلب رضای خدای متعال را نماید . وی در نخستین گامهای تحصیل به علوم ذی قیمتی دست یافت . خانواده عبدالحسین ، خانواده ای آراسته به فضایل اخلاقی بود و پیش از هر کس دیگر پدر دانشمندش سرمشق و مربی زندگی او بود . گرامی داشتن فرزند از سوی پدر و مادر او را به راه صحیح و انسان کامل شدن هدایت میکرد .  تربیت سیدعبدالحسین در تربیت فردی خلاصه نمی شد بلکه تربیت اجتماعی او نیز مورد توجه بود . او به پیروی از قوانین اسلامی نخستین گامهای خود را در رشد اجتماعی برداشت و به نیکی دریافت که پیروی از قوانین اجتماعی اسلام جامعه را به مدینه فاضله رهنمون میسازد .

 تحصیلات علمی :

او اسلام را نه تنها دین عبادت بلکه دین سیاست هم میدانست . بعد از اتمام دوره مقدماتی و سطح سید می بایست در درسهای خارج فقه و اصول حوزه علمیه نجف حاضر شود . درسهایی که در آن استاد علاوه بر نظریات پیشینیان نظرات خود را مطرح نموده و به نقد وبررسی آراء گذشتگان می پردازد . با پا نهادن به نردبان ترقی ، افق تجلی در پیش روی عبدالحسین نمایان میگردد . وی گمشده خویش را در ((ایة الله العظمی سید محمد حسن شیرازی)) {۱۳۲۰-۱۳۱۲ هجری .قمری} می یابد . او مرجع شیعه است و دانشمندی فرزانه که همت خویش را در بزرگی و سیادت امت اسلامی و تربیت  دانشجویان علوم دینی مصروف داشته است . آیة الله سید عبدالحسین موسوی با هجرت میرزای شیرازی از حوزه درس آیات دیگری هم استفاده می نمود .

۱ – آیت الله شیخ محمد حسین کاظمی(م ۱۳۰۸ ه.ق)

۲ – آیت الله محمد فاضل ایروانی (م ۱۳۰۶ ه.ق)

۳ – آیت الله شیخ لطف الله مازندرانی (م ۱۳۱۱ ه.ق)

۴ – آیت الله شیخ حسینقلی همدانی (م ۱۳۱۱ ه.ق)

آیت الله شیخ حسینقلی همدانی از بزرگان فقهای ربانی و پرچمداران توحید است و از جمله شاگردان وی سید جمال الدین اسد آبادی و سید عبدالحسین موسوی میباشند . سید عبدالحسین موسوی در سن ۲۲ سالگی از محضر اساتید گرانقدر خود اجازه اجتهاد یافتند .

 هجرت :

ستمی که خون آشامان انگلیسی به یاری حکومت قاجار به مردم ایران و مخصوصا به مردم جنوب ایران روا داشتند باعث ارسال نامه ها و طومارها بسوی ولی فقیه عصر خویش و مرجع تقلید شیعیان میرزای شیرازی گردید . ....

آنان از رهبر شیعیان درخواست میکنند با اعزام نماینده ای ، به ظلم و ستم رژیم قاجار پایان بخشد . از اینرو با اعزام هیئتی به رهبری حاج سید علی لاری معروف به حاج سید علی کبیر از مجاهدان نامدار لارستان به خدمت میرزای شیرازی مشرف شدند . پس از بررسی علما و اصرار هیئت لاری سرانجام در سن چهل و پنج سالگی سید عبدالحسین موسوی علیرغم مسئولیتهای حوزوی اماده هجرت به لارستان میگردند . میرزای شیرازی  به هنگام خروج سید میفرمایند : با بردن آقا سید عبدالحسین به لارستان نجف را به انجا برده ای و گهواره فضیلت و دانش را از فرزند فضیلت و علم خالی گذاردی .

 آغازنهضت اسلامی :

۱ – تاسیس حوزه علمیه شیعه در لار و اعزام طلاب از مناطق جنوب ایران ( داراب، جهرم، فسا، شیراز، بوشهر، بندر عباس، کرمان، سیرجان، بندر لنگه و شهرهای خارج از مرز ایران مانند هندوستان )

۲ – تربیت علمای ذی قیمت مانند ( سید عبدالباقی موسوی شیرازی، سید عبدالمحمد موسوی لاری، سید محمد حسین مجتهد لاری، سید احمد مجتهد فال اسیری، سید عبدالمحسن مهری،  آیت الله   سیّد محمّد حسین نسابه لاری ، سید اسدالله اصفهانی، سید ابوالحسن لاری، سید محمد سیرجانی، سیدمحمد علی شریعتمداری جهرمی، شیخ محمد حسین لاری، شیخ عبدالحمید مهاجری نوایجانی)

۳ – تالیف کتب عدیده در مبانی فقه سیاسی شیعه از جمله این کتب :

آیات الظالمین

هدایة الطالبین

تعلیقات المکاسب

تعلیقه بر کتاب القضاء از جواهر الکلام

۴ – طرح مسئله ولایت فقیه و اجرای آن در سطح جامعه و تشکیل حکومت اسلامی مستقل از دولت مرکزی قاجار

۵ – ترغیب پیروان خود به اموزش نظامی و تشکیل گروههای جهادی و مسلح در لار موسوم به تفنگچیان سید لاری و چریکهای فارس و سید لاری

۶ – صدور فرمان جهاد

۷– قطع خراج دولت مرکزی و دریافت مستقیم آن از مردم جنوب و صرف کردن آن در امور مورد نیاز مردم جنوب

۸– برپا داشتن شعایر اسلامی از جمله اقامه نماز جمعه ، نصب ائمه جمعه برای شهرها و قصبات ، امر به معروف و نهی از منکر ، برپا داشتن کنگره عظیم حج ، نماز جماعت

۹ – اجرای حد و قصاص مجرمان در حکومت اسلامی مذبور و تشکیل محکمه برای عقد و ازدواج و رسیدگی به دعاوی حل و فصل آن

 ۱۰– چاپ تمبر با رونوشت ((پست ملت اسلام)) و ایجاد نظام پستی مستقل از دولت مرکزی

۱۱ – اخراج مبلغان مسیحی  و جمع آوری و امحاء کتب ضاله آنان  بدستور سید عبدالحسین نجفی لاری

 شیوه های حکومتی :

۱ – راغب ساختن مردم به شیوه های حکومتی و سیاسی اسلام

۲- باز داشتن مردم از غربگرایی

آیة الله لاری تجارت روس و انگلیس را در ایران به زیان امت اسلامی می دانست و استعمال قند و چای و خوراک و پوشاک خارجی از جمله روس و انگلیس را تحریم کرد . ایشان ورود کالای خارجی و خروج ارز داخلی مسلمانان را حرام می دانستند چرا که خرید اشیای خارجی را باعث تقویت و معاونت دشمنان اسلام  و علاوه بر این اشیاء وارده از بلاد کفر را نجس میدانستند .

مبارزات سید :

مبارزات سید عبدالحسین نجفی لاری (ره)  به دو بخش تقسیم میشود :

۱ – مبارزه با متفقین بالاخص قوای متجاوز انگلیسی در جنوب ایران

۲ – مبارزه با حکومت مرکزی قاجار با بیان قاطع : واجب است تبدیل سلطنت امویه قاجاریه به دولت حقّه اسلامیه

در سال ۱۳۲۳ هجری قمری نهضت مشروطه با تحصن علماء در صحن حرم مطهر سیدعبدالعظیم حسنی (ع) آغاز گردید .

در همین زمان آیت الله سید عبدالحسین موسوی به دعوت انجمن ملی فارس به شیراز وارد شده و مورد استقبال بی نظیر مردم قرار میگیرند و به همراه هفتاد تن از سپاهیان حکومت اسلامی لارستان در صحن مطهر حرم شاهچراغ (ع) اقامت می گزینند . دستگاه دولت و عوامل مزدور قوامی ها  حرم مقدس شاهچراغ را محاصره کرده و گنبد آن را به گلوله بستند و آب و نان را بر مجاهدان غیور فارس دریغ داشتند . سر انجام سید توانست در درگیری های شیراز به موفقیت دست پیدا کند و نیرویی پنج هزار نفری را رهبری نماید . با حمایت نیروهای قشقایی به رهبری صولت الدوله قشقایی وب ا یاری تجّار و برخی عناصر روشنفکر فارس جبهه مشروطه خواهان در شیراز شکل گرفت .

حوزه تسلط سید تا بوشهر در غرب و کرمان در شرق گسترش یافت . در جبهه شرقی “شیخ زکریا” انقلابی تند رو و شاگرد وفادار سید نیروهای متشکل از تفنگچیان کوهستان را رهبری می کرد و حملات زیادی بر مستبدین در کرمان ، داراب ، سیرجان و نیریز به انجام رسانید .

در قسمت جنوب لارستان نیروهای وفادار سید به رهبری مشترک مصباح دیوان اوزی و حسین حاج آبادی مسئولیت عملیات را در نواحی بنادر عباس و لنگه بر عهده داشتند . این نیروها بارها بندر عباس را تصرف کرده و گمرک آن را تسخیر نمودند و مستقیما با نیروهای انگلیس مستقر در کنسولگری آن معروف به کلاه فرنگی در گیرشده اند . در جبهه غربی لارستان نیروها به رهبری سید حاجی بابا بیرمی و غلامحسین خان وراوی بارها به مقر مستبدین در “لنگه و بستک” حمله بردند . جبهه بوشهر به فرماندهی زائر خضر خان تنگستانی و شیخ حسین چاه کوتاهی که از طرف سید به ترتیب ملقب به “سالار اسلام” و “سردار اسلام” شده بودند موفق به تشکیل انجمن ولایتی میگردند . حوزه علمیه ی نجف نیز بارها حمایت خود را از مبارزات سید اعلام می نماید .

مشروطه مشروعه و قانون در اتحاد دولت و ملت :

سرانجام مشروطه در سال ۱۳۲۴ هجری قمری به پیروزی رسید . آیت الله العظمی حاج سیدعبدالحسین نجفی لاری ( ره ) از همان ابتدا “کتاب مشروطه مشروعه” را برای بیداری مردم نگاشت و مواضع اسلامی خود را در نظام مشروطه بیان داشت . از دیدگاه مجتهد لاری حکومت اسلامی با مجلس شوری کار خود را اغاز می نماید و صحت آرای مجلس در چارچوب قوانین اسلام مشخص میشود . ازجمله شرایط اعضای شوری ۱ –عقیده درست ۲- عدم تظاهر به فسق و فجور ۳ – اطاعت از ولی فقیه میباشد . از نظر وی شورایی قابل قبول است که ولی فقیه و قوانین اسلامی آن را پذیرفته باشد .

به عقیده سید “اجرای قوانین اسلامی در هیچ زمانی تعطیل بردار نیست و ولی فقیه از جانب امام معصوم نیابت و خلافت عامه دارد که زندگی بشر را در زمان غیبت معصوم بر اساس وحی تنظیم نماید” .

چنانکه امام حسن عسگری (ع) می فرمایند :

” فَأمّا من کان من الفقهاء صائنا لنفسه، حافظاً لدینه، مخالفاً علی هواه ، مطیعاً لأمر مولاه ، فللعوامِ ان یقلّدوه وذلک لایکون الّا بعض فقهاء الشیعه لا کلّهم ”

اندکی پس از تشکیل مجلس شورای عوامل روس و انگلیس به مجلس راه می یابند و سید لاری که متوجه این مطلب است اصرار بر اجرای مشروطه مشروعه زیر نظر ولی فقیه را دارد . در همین زمان شیراز از ظلم قوام و اعوان و انصارش به ستوه آمده است . در سال ۱۳۲۶ قوام الملک به دست نعمت الله بروجردی کشته شد . حضرت آیت الله سید عبدالحسین موسوی با ارسال تلگرامی به حضرات آیات طباطبایی و بهبهانی حکایت مزدوران و پسران قوام را بازگو نموده و فریاد “ وا اِسلاما "سر می دهد . حکمران شیراز ، صاحب اختیار از کار بر کنار می شود و ظل السلطان جای اورا می گیرد و معتمد دیوان از طرفداران سید سرپرستی ابواب جمعی و ایل خمسه قوام را به عهده می گیرد و آیت الله لاری با خشنودی رهسپار لار میشود .

خوانین گراش و بستک و اشرار اوز ( بر خلاف آحاد مردم )  از نظر عداوت  دیرینه که با سید و لاریها دارند کمر به قتل سید می بندند وخانه وی را غارت و اهل بیتش را آواره می کنند و اصحابش را میکشند . حضرت آیت الله  در پاسخ به این اقدامات و سرکوب متجاوزان سورغال دستور ” تقاص ” می دهند . قشونی از منطقه سورغال از توابع لامرد فراهم شده و به فرماندهی سید علی مهری بستک را فتح و استبداد طلبان را سرکوب می نمایند . سید عبدالحسین در تشویق آنان می فرمایند: " ضربة علیٍّ یوم البستک افضل من عبادة الثقلین "

در شب ۲۳ ربیع الثانی  ۱۳۳۳ هجری قمری بوشهر به تصرف انگلیسیها در می آید . حضرت آیت الله لاری اعلان جهاد داده و خود برای تشویق مجاهدان به قریه کورده  هجرت می کنند . قابل ذکر است که بوشهر اولین بار در ۱۲۷۳ مورد حمله انگلیس قرار گرفت . دومین بار در ۱۳۲۳ مورد حمله قرار گرفت که در این سال دلاورانی چون رئیسعلی دلواری و زائر خضر خان و حاج حسین چاه کوتاهی به دفاع از آن پرداختند . پس از شهادت رئیسعلی بدست یکی از خائنین بوشهر به تصرف انگلیس در آمد و دشمن قصد تصرف لارستان را نمود . سید بواسطه رئیس علی مراد از فدائیان از قریه کورده خارج می شوند و قوای انگلیس به لار رفته و منزل سید را غارت نموده و اهل بیتش را به شیراز تبعید می نمایند. سید برای رهبری جهاد به فیروز آباد رفته و به در خواست صولت الدوله قشقایی در همانجا به همراه اهل بیتش سکنی می گزیند . پس از ملاقات صولت الدوله با ساکس رئیس پلیس انگلیسی جنوب و بی نتیجه بودن آن و به رسمیت نشناختن پلیس جنوب از طرف دولت مرکزی  انگلیسی ها تعدی و تجاوز به نوامیس مسلمین را شدت دادند . حضرت آیت الله لاری با صدور حکم جهاد علیه انگلیس مردم را به قیام می خوانند .

ایشان با استناد به آیات شریفه قرآن کریم همه فرق ششصد کرور مسلمین حتی صبیان و نسوان را به جهاد فرا خوانده آن را واجب فوری می دانند . و سد ابواب طمع این کفار حربی لازم و بهانه و مالیات و گمرک و گرفتن اسلحه از مسلمین را حرام دانستند و فرمان سد ابواب و بیرون راندن آنان باخزی و عار و جا ندادن و مهلت ندادن و عذاب نار را جزای دشمن متجاوز برشمردند و علاوه بر اجر معنوی جهاد و برتری مجاهدین بر قاعدین و اینکه جهاد هر کس به سود خود اوست اجر هر مجاهد را دویست دینار از بیت المال مسلمین مقرر نمودند و خود آن جناب آن را ضمانت کرده خود را زعیم آن برشمردند . سردار عشایر نیز اعلان جهاد کرده و با اتحاد مجاهدین شش هزار نفر در عرض پانزده روز آماده جهاد نمودند . اسماعیل قشقایی نامه ای به اهالی و علمای شیراز می نویسند ودر آن اهل شیراز را بدلیل همراهی و فروش آذوقه به دشمن و علمای شیراز را به علت خاموشی و قوام الملک را به علت مشخص نکردن مواضعش محکوم می نمایند و اعلام می کنند که قشون مبارزین روز بروز افزون میشوند در حالیکه یک شاهی از من نمی گیرند و فقط از سر اعتقاد پاک جهاد می کنند .

انگلیسی ها با تطمیع دو تن از برادران صولت الدوله در صف مجاهدین رخنه کرده و صولت الدوله را مغلوب می کنند . انگلیس اکنون در پی یافتن سید عبدالحسین نجفی لاری (ره)  است آیان از قیر به جهرم رفته و در آنجا به مبارزه می پردازند . سپاهی به رهبری حسین حاجی آبادی فراهم می شود و بسوی بندرعباس روانه می گردد . سید اسدالله اصفهانی نماینده ولی فقیه در سپاه هستند. چندی بعد سپاهیان توحید بندر عباس راتصرف نموده و کنسولگری انگلیس را تسخیر می کنند و مامورین و مسئولین جاسوس از دریا فرار می کنند .

سر انجام جهاد دلیر مردان جنوب به رهبری آیت الله سید عبدالحسین نجفی لاری (ره) پیروز گشت و قسمت پهناوری از خاک کشور اسلامی از تسلط بیگانه رها شد .

اثار و کتب :

سید مجاهد علاوه بر جهد ، تربیت نسل ها و شاگردان کُتُبی گرانقدر تالیف نمودند . حدود چهل اثر از ایشان شناخته شده که برخی از آنان در ابتدا ذکر گردید .

کرامات :

از جمله کرامات آیت الله سید عبدالحسین نجفی لاری (ره)  چند نمونه ذکر می نماییم :

در سال ۱۳۱۵ هجری قمری سید برای بجا آوردن حج ابراهیمی عازم خانه خدا گشتند. ازجمله کسانی که در این سفر با جناب سید همراه بودند آیت الله کرمانی بودند . ایشان نقل می نمایند : در شبی از شبها با جناب سید نشسته بودیم و صحبت می کردیم . سید معظم فرمود : مساله ای بر من مشکل شده است ولی آنرا طرح نفرمود . تا نیمه شب که مشغول نماز شد . پس از اتمام نماز حضرت ولی عصر (عج) را ملاقات نمود و به وصال نورانی آن حضرت توفیق یافت . من لمعان انوار را مشاهده می کردم که او را فرا گرفته بود و صدایی می شنیدم ولی کیفیت مکالمه را نمی فهمیدم .

پس از دیدار با حضرت ولی عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) سید به من فرمود که امام زمان روحی له الفداء مسئله را حل فرمودند .

از دیگر کرامات ایشان اینگونه نقل شده که زمانی که انگلیسی ها در سال ۱۳۳۳ بوشهر را تصرف کردند به سمت لارستان و قریه کورده که سید مجاهد در آنجا بودند حرکت کردند . در آن هنگام سید بزرگوار در محراب مسجد کورده به نماز جماعت ایستاده بودند . رئیس علی مراد از فدائیان سید با اسب وارد مسجد شده و ایشان را بر ترک اسب خود سوار نمود و از میان دوازده هزار نفر قشون انگلیس عبور داد . دشمن آنان را هدف گلوله قرار داد . حتی عبا و عمامه سید مورد اصابت گلوله قرار گرفت . پس از گذر از این واقعه سید عبای خود را گشودند و باکمال تعجب پوکه فشنگهای دشمن از میان عبا بر زمین ریخت در حالی که سید صحیح و سالم بودند و حتی زخمی هم بر نداشتند .

ایشان همواره یاران خود و مردم را به برپایی نماز شب امر می کردند چنانکه خود نیز بر آن اهتمام داشتند .

 پرواز :

روز جمعه چهارم شوال المکرم ۱۳۴۲ هجری قمری سید برای اقامه نماز جمعه به مصلی رفتند . پس از نماز سید به منزل باز گشتند . گویی محراب به فریاد آمده و آسمان می گریست . سید درجای خود آرام گرفت .

سرانجام آیت الله العظمی سید عبدالحسین موسوی پس از ۲۳ سال اقامت در لار ، ۴ سال در فیروزآباد و ۶ سال در جهرم در میان مردم دلیر جهرم و مجاهدان جنوب به دیدار معبود شتافت . مرقد مطر آن مجاهد بزرگ در شهر جهرم قرار دارد و به مقبره آقا مشهور است و زیارتگاه فرزندان جهاد و شهادت می باشد . ایشان دارای سه پسر و هفت دختر بودند .